ششمين برنامه از سلسله برنامه‌هاي بزرگداشت خاندان تجويدي، به تجليل از تلاش‌هاي علي تجويدي و مروري بر آثار اين هنرمند عرصه موسيقي اختصاص يافت.

ششمين برنامه از سلسله برنامه‌هاي بزرگداشت خاندان تجويدي، به تجليل از تلاش‌هاي علي تجويدي و مروري بر آثار اين هنرمند عرصه موسيقي اختصاص يافت.

به گزارش روابط عمومي‌فرهنگستان هنر، همايون خرم، شاهين فرهت و سرور زره گر به نقل خاطرات خود از علي تجويدي، بررسي شاخصه‌هاي آثارش و نقش او در موسيقي معاصر ايران پرداختند.
در آغاز سرور زره‌گر، از شاگردان موفق استاد تجويدي، ضمن قرائت بيوگرافي علي تجويدي راز جاودانگي اين هنرمند را انسانيت خوي ومنش خاص او دانست كه در آثارش نيز ظهور پيدا كرده‌اند.
زره‌گر كسب فيض در محضر استادان معروف و به‌نام، استعداد ذاتي، فرهنگ خانوادگي و پشتكار را مهم‌ترين عوامل مؤثر در خلق آثار شگفت استاد تجويدي دانست كه مايه مباهات گذشته و سرمشق آيندگان است.
وي در ادامه به آشنايي خود با مرحوم تجويدي در دانشگاه تهران اشاره و تصريح كرد: «مرحوم تجويدي در تدريس تفاوت‌هاي فردي شاگردان را بسيار مدنظر قرار مي‌داد. استاد از آنجا كه با ترانه سرايان مشهوري چون معيني كرمانشاهي، رهي معيري، نواب صفا، بيژن ترقي، منيره طاها و... همكاري مي‌كرد، تصنيف‌هايش را با وسواس خاص مي‌نوشت و در انتخاب خواننده‌هايش نيز بسيار دقت داشت و شخصيت و بيان خواننده بسيار برايش حايز اهميت بود.»
زره‌گر در بخش ديگري از سخنانش اظهار داشت:‌ «استاد تجويدي معتقد بود در هنر ضمن شناخت سنت‌هاي گذشته بايد سنت‌گذار باشيم.» شاگرد استاد علي تجويدي همچنين فكر ساخت ساز شور انگيز با ياري ابراهيم قنبري مهر و در راستاي تكميل ساز سه تار را پيرو اعتقاد بر ابداع و سنت‌گذاري مرحوم تجويدي دانست. زره‌گر در خاتمه ضمن تأكيد بر تجربه سبك‌هاي مختلف و رسيدن به ويژگي‌هاي منحصر به فرد در نوازندگي ويولون، از ارائه طرح و تشكيل اركستر ملي ايران در سال 1377 و اجراي تصنيف‌هاي «مناجات» و «سماع» و «تذرو» به رهبري فرهاد فخرالديني و با صداي محمدرضا شجريان، به عنوان آخرين فعاليت‌هاي ماندگار استاد تجويدي ياد كرد.
همايون خرم، ديگر هنرمند حاضر در اين مراسم نيز ضمن يادآوري خاطرات خود با علي تجويدي به سال‌هاي حضور خود در محضر استاد صبا اشاره كرد و گفت: «پس از پنج سال آموزش نزد صبا، روزي كه به من گفت: لازم نيست ديگر پيشم بيايي. تازه فهميدم كه آنچه تاكنون آموختم همه در سطح موسيقي بوده و چيزهاي بسياري هست كه بايد بياموزم؛ اما در هيچ دفتري نوشته نشده است.»
خرم سخنان خود را با تكيه بر مفهوم محرم راز يا محرم پيغام ادامه داد و افزود: «محرم راز شدن در هر رشته‌اي هست؛ اما در موسيقي به شكل خاصي بروز مي‌كند.»
اين هنرمند پيش‌كسوت از «معرفت» به عنوان اصل و وسيله‌اي براي رسيدن به آنچه در عمق و درك حقيقت موسيقي ايراني است نام برد و خاطر نشان كرد: «در هر امري بايد به عمق و معرفتش رسيد. در غير اين صورت در سطح مي‌ماند.» وي در تكميل اين بحث تصريح كرد: «اگرچه رسيدن به ابداع و ابتكار مراحل مختلفي دارد؛ اما نبايد فراموش كنيم كه عالم موسيقي الك بي رحمي‌است. چنانچه از حدود سه هزار نفر شاگردان صبا تنها چند نفر توانستند اين مراحل را طي كنند. همان‌هايي كه سلسله موسيقي ايراني و برنامه «گل‌ها» را تشكيل دادند.»
خرم عشق و طيران موجود در آثار تجويدي را حاصل همين حركت به عمق معرفت و پويايي عنوان كرد.
اين تصنيف ساز پيش‌كسوت، در بخش ديگري از سخنانش پيرامون تعريف نادرست موسيقي سنتي خاطر نشان كرد: «سنت در هنر غلط است. چون سنت يعني در كادر بودن، در حالي كه هنر بايد كادر شكني كند، كادر شكني بر مبناي اصالت و تجويدي اين مسئله را به خوبي درك كرده بود.»
وي افزود: «سلوك اجتماعي تجويدي با موسيقي قابل انطباق بود و او از هنرمنداني بود كه به پيوند موسيقي ايراني با شعر و ادبيات باور زيادي داشت و معتقد بود اگر كسي به اين پيوند ناگسستني، اعتقاد نداشته باشد، كارش دلنشين نخواهد بود.»
همايون خرم در پايان سخنانش ضمن لزوم تعريف دوباره‌اي از هنر، ابراز اميدواري كرد كه موسيقي ايراني دوباره به بالندگي برسد و بار ديگر اركسترهايي مثل «گل‌ها»، با آن عمق، افراد متخصص و ارتباط تنگاتنگ بين شعر و موسيقي شكل بگيرد تا روح تجويدي و امسال او نيز شادمان شود.
شاهين فرهت ديگر هنرمند و سخنران مراسم بزرگداشت علي تجويدي بود كه درباره «تصنيف سازي و نوع نوازندگي او در عرصه ويولون» صحبت كرد.
فرهت سخنان خود را با توضيح رابطه نسل جوان و معاصر با موسيقي ايراني آغاز كرد و گفت: «دانشجويان موسيقي، امروزه علاقه چنداني به آناليز يا اجراي موسيقي ايراني ندارند؛ مگر آثاري از شيدا و عارف.»
وي دليل اين امر را عدم تشريح و تفسير درست از موسيقي ايراني و از بين رفتن اسناد گذشته دانست.
اين آهنگساز، موسيقي ايراني را برخوردار از ريتم‌هاي ساده؛ اما از فرهنگ ملوديك بسيار قوي دانست كه به دليل تمركز صرف بر دلنشين بودن، آن عظمت واقعيتش ناشناخته مانده است.
فرهت در ادامه از برنامه «گل‌ها» به عنوان رپرتوار موسيقي ايران معاصر نام برد و از علي تجويدي به عنوان پركارترين تصنيف ساز آن دوره كه آثارش از ملودي پردازي قوي و تأثير شگرف بر مخاطب برخوردار است نام برد.
وي تصنيف اميدجانم ز سفر باز آيد را يكي از بهترين تصنيف‌هاي جهان موسيقي دانست و در تقسيم‌بندي و تشريح آثار تجويدي در دوره‌هاي مختلف برنامه گل‌ها، تصنيف‌هاي رده صد اين برنامه را اوج شكوفايي اين هنرمند دانست.
فرهت از تجويدي به عنوان نخستين كسي كه «نوآنس» را وارد موسيقي ايراني كرد يادآورد و با اشاره به اينكه تكنيك فورته و پيانو در نوازندگي او كاملاً مستقر است، گفت: «علي تجويدي بسيار استادانه و ماهرانه از بداهه نوازي در آثارش بهره مي‌برد.»
برنامه بزرگداشت علي تجويدي با پخش فيلم مستندي از دكتر صبوري درباره زندگي اين هنرمند به پايان رسيد. گفتني است در اين فيلم اسماعيل نواب صفا، معيني كرمانشاهي، بيژن ترقي، همايون خرم، جهانبخش پازوكي، عبدالوهاب شهيدي، تورج نگهبان، فرهنگ شريف و... درباره آثار و خاطرات خود از همكاري با تجويدي صحبت كرده بودند.