نخستين روز همايش پاسداشت از خاندان تجويدي برگزار شد.

به گزارش روابط عمومي‌فرهنگستان هنر، در اين برنامه كه ويژه هنرمند فقيد «هادي خان» تجويدي بود، آثار ويژگي‌ها و شاخصه‌هاي هنري اين هنرمند مطرح و بررسي شد.
محمود افتخاري، نخستين سخنران اين برنامه، پس از قرائت بيوگرافي هادي تجويدي از او به عنوان احياگر مكتب نگارگري و نقاشي ايران، پس از سيصد سال وقفه، نام برد و گفت: «هادي خان همه مباني و اصول نگارگري را به رسم و ساختار امروزي در آورد.»
افتخاري سخنان خود را با اشاره به فعاليت‌هايي كه تجويدي و شاگردانش در مدرسه صنايع قديمه داشتند و تأثيرات آن‌ها در هنر دوره‌هاي بعد ادامه داد.
وي مهم‌ترين ويژگي هادي تجويدي را كمك به رشد، خلاقيت و هويت شاگردانش عنوان كرد و گفت:‌ «تجويدي هرگز شاگردانش را مجبور به تبعيت از خود نمي‌كرد. به همين دليل آثار آن‌ها هر كدام هويت مستقلي دارد و هنر شناساني كه در پي بررسي بن مايه‌هاي نقاشي معاصر ايران و نگارگري ما هستند، هميشه به سراغ آثار تجويدي و شاگردانش به ويژه مرحوم زاويه مي‌روند.»
افتخاري از مكتب تجويدي به عنوان «مكتب تهران» نام برد و تصريح كرد: «هادي تجويدي براي نخستين بار به شاگردان مينياتور كار خود گفت: خيلي زشت است كه فرنگي‌ها گمان مي‌كنند ما نمي‌توانيم پرسپكتيو را درك كنيم. پرسپكتيو عيني در مينياتور هم جايگاهي دارد و بايد مورد استفاده قرار بگيرد.»
وي رعايت اين نكات منحصر به فرد را، ظهور چهره‌هاي كاملاً ايراني شده در آثار تجويدي و شاگردانش عنوان كرد و يادآور شد كه از اين پس ديگر از چهره‌هاي مغولي و چيني خبري در مينياتور نيست.
برنامه بزرگداشت هادي تجويدي با سخنان مجيد مهرگان ادامه يافت.
مهرگان سخنان خود را با گلايه از غافل ماندن از هنر و هنرمند نگارگر در گذشته و بي مهرهايي كه هنوز به آن‌ها مي‌شود آغاز كرد.
اين هنرمند نگارگر با ابراز تأسف از اينكه هنوز هم بهترين خريدار و متقاضي آثار او و همكارانش، كشورهاي خارجي هستند گفت: «اين مسئله دردناك، مربوط به امروز و ديروز نيست. سال‌هاست كه بررسي، شناخت و حتي معرفي آثار هنري ايران به ديگر كشورها، برعهده خود ايراني‌ها نبوده و غالباً حتي از زاويه توجه هم دور مانده است.»
مهرگان يادآور شد: «در سال 1929 آكادمي‌آكسفورد تصميم گرفت آثار هنرمندان ايراني را از سراسر جهان جمع و در معرض ديد عموم قرار دهد و پس از آن ما متوجه شديم، آثاري داريم با شاخصه‌هاي منحصر به فرد و با تفاوت‌هاي ماهوي، كه كمتر ديده شده است.»
اين هنرمند گفت: «از آن پس منتقدان بي شماري هنر ايراني را دست‌مايه تحقيق‌هاي خود قرار داده و فهميدند؛ اين آثار تجسم صرف نيست و عالم مثال و مجاز را طلب مي‌كند. عالمي‌كه روح بشر در آن در قليان است.»
مهرگان در بخش ديگري از سخنانش گفت:‌«اين را هم نبايد فراموش كرد كه توجه غرب و اروپا به هنر ايراني هميشه هم به نفع ما نبوده. دست به دست شدن اين آثار توسط دلالان و حتي تكه تكه شدن آن‌ها در كشورهاي مختلف، مصداق همين امراست.»
او همچنين گفت: «مروج فرهنگ و هنر ايراني تنها من و شما نيستيم. اين هنر جهاني است و استادان و عاشقاني دارد كه اين هنر را در سراسر جهان اشاعه مي‌دهند.»
وي در خاتمه بار ديگر به بي‌مهري‌هايي كه به هنرمندان نگار شده است اشاره كرد و گفت: «بيشتر اين هنرمندان دچار افسردگي و فراموش شده و مي‌شوند. من تا كنون يك نقاشي به ايراني نفروخته‌ام. استاد زاويه هم هميشه ناراحت بود كه تمام آثار درجه يك او از ايران خارج شده است.»
مهرگان خواستار توجه بيشتر دانشگاه‌ها و دانشجويان به هنر ايراني و نگارگري شد و فعاليت فرهنگستان هنر را طي سال‌هاي اخير در اين زمينه ستايش كرد.
آخرين سخنران مراسم پاسداشت از هنرمند برجسته هادي تجويدي، فريد تائب، نوه مرحوم محمدرضا تائب بود.
فريد تائب سخنان خود را به ذكر خاطراتي از مرحوم محمدرضا تائب اختصاص داد و گفت: «مرحوم تائب روح عرفان و ذوق هنري خود را از پدر و جد مادري به ارث برده بود و ريشه علاقه او به هنر ايراني به انس با قرآن برمي‌گردد، چرا كه در طول عمرش چهل بار قرآن را به خط نسخ نوشت و تذهيب كرد. او در چهارده سالگي يك استاد خطاط بود.»
تائب طي سخنانش از علاقه و گرايش مرحوم تائب به ديگر حوزه‌هاي هنري اشاره كرد و يادآور شد:‌«مرحوم تائب به عكاسي هم بسيار علاقه داشت تا آنجا كه زماني كه به تهران آمد، يك عكاسي هم در خيابان ناصري راه اندازي كرد.»
وي افزود:‌ «همان سال‌ها او به همراه برادرش نزد درويش خان رفت و به آموزش آواز و سه تار پرداخت.»
فريد تائب ظرافت خاص و توجه به ريزه كاري را مهم‌ترين ويژگي آثار جدش عنوان كرد و گفت: «از سال‌هاي 1308 تا 15 سال بعد، مرحوم تائب بهترين طراح تمبر ايران بود. او از وطن پرستي، تعلق خاطر نداشتن به دنيا و توجه به ضرورت آموزش مسائل اخلاقي و سيره صحيح به فرزندان به عنوان ديگر خصيصه‌هاي تائب نام برد.»
تائب در پايان گفت: «در ادامه سلسله برنامه‌هاي پاسداشت خاندان تجويدي، هفته آينده بازديد از موزه هنرهاي ملي و دو هفته بعد، 21 ارديبهشت ماه، بزرگداشت استاد محمد تجويدي برگزار مي‌شود.»