 |
اخبار > از تاريخچه موسيقي تا فراموشي فرهنگي/ موسيقي به روايت عكس‌هاي ناصرالدين شاه |
 |
از تاريخچه موسيقي تا فراموشي فرهنگي/ موسيقي به روايت عكس‌هاي ناصرالدين شاه
مجموعه كتاب‌هاي پژوهشي در زمينه موسيقي با عناوين موسيقي «قوم تركمن»، «قوم عرب» و «موسيقي ايران در سده گذشته به روايت عكس» تاليف «بهمن كاظمي»، در بيست و پنجمين نمايشگاه كتاب رونمايي شد.
| |
|
|
| |
مجموعه كتاب‌هاي پژوهشي در زمينه موسيقي با عناوين موسيقي «قوم تركمن»، «قوم عرب» و «موسيقي ايران در سده گذشته به روايت عكس» تاليف «بهمن كاظمي»، در بيست و پنجمين نمايشگاه كتاب رونمايي شد.
به گزارش روابط عمومي فرهنگستان هنر، اين مراسم با سخنراني«محمد علي معلم دامغاني» رييس فرهنگستان هنر، «امير اشرف آريان‌پور»، «كارلوچرتي» پژوهشگر ايتاليايي، «بهمن كاظمي» مولف در سراي اهل قلم نمايشگاه كتاب برگزار شد. همچنين محققين و پژوهشگران حوزه موسيقي، موسيقي‌دانان و علاقه‌مندان و برخي از مسئولان فرهنگي نيز در اين مراسم حضور داشتند.
«محمدعلي معلم‌دامغاني» با نقد پژوهشگراني كه در حوزه‌هاي مختلف هنري كمتر دست به تحقيق و پژوهش مي‌زنند، سخنان خود را آغاز و اظهار داشت :« پژوهش و تحقيق در زمينه ارجمنديهاي كشورمان، مسئوليت عظيمي است كه ديگران يا فراموش كرده يا از سر علتي، بي‌اعتنايي نموده‌اند اما امروز شاهد آن هستيم كه كساني اين رنج را بر خود هموار كرده و ايراني از موسيقي خود سخن مي‌گويد و در توجيه و تفسير آن، گفتار نو و تازه‌اي دارد كه در هيچ جايي به آن مآخذ دست نمي‌يابيم.»
وي در همين زمينه ادامه داد:« در واقع "كاظمي" آثاري را ارائه كرده كه گردآوري آن با مشقت زياد همراه بوده و براي تاليف اين آثار دست به پژوهش‌هاي زيادي زده، به اين‌سو و آن سو رفته و با چهره‌هاي حقيقي سخن گفته تا آن چه حقيقت موسيقي ايران است را نشان دهد و من به عنوان كسي كه دستي بر كتاب دارم، به شما توصيه مي‌كنم اين كتاب‌ها را بخوانيد.»
رييس فرهنگستان هنر اظهار اميدواري كرد كه در ديگر زمينه‌هاي هنري نيز اين ايراني‌ها باشند كه از هنر و ارجمنديهاي خود سخن مي‌گويند و درباره تاريخچه موسيقي افزود:« اين كه مي‌گوييم موسيقي از كجا نشات گرفته در افسانه‌هايي است كه در كتاب عهد عتيق در مورد «لَمك» آمده . او از پيشينياني است كه فرزندي را از دست مي‌دهد و چون فرزند در چشم پدر و مادر عزيز است، او را بر روي درختي مي‌آويزد و طبيعت كار خود را كرده و سالي چند از استخوان‌پاره‌اي مي‌ماند و موهايي كه به كاسه‌اي وصل است و پدر وقتي دستش به موي او اصابت مي‌كند فكر مي‌كندكودك با او آواز سر داده.»
علي معلم سپس درباره منشاء موسيقي در دو قوم عرب و تركمن سخن گفت و تاثير دو چارپاي « شتر و اسب» را كه در گذشته با انسان همراه بوده را تشريح كرد. وي نغمات و ضرب آهنگ‌هاي اين چارپايان را عاملي موثر در نوع موسيقي، تحرير و آواز اين مناطق برشمرد.
رييس فرهنگستان هنر در خصوص كارهاي ماندگار و آثار پژوهشي تصريح كرد:« اميدوارم اين نوع تحقيقات سرنوشت خوبي داشته باشد و ما در سال‌هاي آينده چشم به راه آثار فاخري هستيم كه در فرهنگستان منتشر كرده و به عنوان افتخار به رخ جهانيان بكشيم.»
سپس اميراشرف آريان‌پور از ديگر سخنرانان در اين مراسم در خصوص آثاري كه توسط بهمن كاظمي تاليف و در سال گذشته در سراي اهل قلم رونمايي شد، سخن گفت:« در سال گذشته در همين مكان شاهد 5 اثر از بهمن كاظمي بوديم كه با عناوين «موسيقي قوم كرد»، «موسيقي قوم تالش»، «موسيقي ايلام»، «سلسله موي دوست» و «گلبانگ سربلندي» توسط فرهنگستان هنر منتشر و رونمايي شد كه هركدام به نوبه خود آثار ارزشمندي است و اميدوارم اين كتاب‌ها را خوانده باشيد.»
وي افزود:« در اين روز هم 3 اثر پژوهشي ديگر را مي‌بينيم كه باز هم به نوبه خود آثار قابل تامل و بي‌نظيري هستند و بايد اذعان داشت كه من در تمام طول عمر خود چنين كتاب‌هايي با اين نگاه پژوهشگرانه نديدم و در اينجا از ايشان اين سوالي را دارم كه چرا از اقوام ارمني و آشوري كاري انجام نداده‌اند؟.»
آريان‌پور ادامه داد:« در كشور ما انواع و اقسام نغمه‌ها وجود دارد كه هر كدام از آداب و رسوم خاصي منشاء گرفته‌اند. بنابر اين چقدر خوب است كه با اين‌ها آشنا شويم. در سال 1325 مرحوم «روبيك گريگوريان» به جنوب سفر كرد و حاصل آن دو كتاب ارزشمند تحت عنوان « ترانه‌هاي روستايي ايران» شد كه ايشان سال‌ها براي تدوين آن وقت گذاشتند و همچنين جمع‌آوري و اجراي آوازهاي محلي و بومي چون آواز بارانه، مستم مستم و ... را در دفتري به نام «صدا‌خانه» ضبط و منتشر كردند.»
اين استاد دانشگاه، محقق، پژوهشگر موسيقي و از شاگردان گريگوريان درباره ديگر كساني كه در اين راه قدم گذاشتند، افزود:« «محمد تقي مسعوديه» نيز از ديگر كساني بود كه بر روي موسيقي‌هاي محلي كار مي‌كرد و كتاب‌هايي چون «مباني اتنوموزيکولوژي»،«موسيقي تربت جام»، «موسيقي ترکمني»، «موسيقي سيستان و بلوچستان» و «موسيقي بوشهري» را تاليف كرد. از ديگر كساني كه در اين راه كار كردند مي‌توان به «محمد رضا درويشي» اشاره كرد كه ايشان هم كارهاي زيادي در زمينه موسيقي محلي به انجام رساندند ولي در اينجا بايد اذعان داشت كه نظير كارهاي بهمن كاظمي كه تحقيقات جامعي از ديد مردم شناسي نيز هست به ندرت مي‌توان نام برد.»
«كارلو چرتي» محقق ايتاليايي سخنران بعدي در اين نشست بود كه در خصوص آثاري رونمايي شده، گفت:«كتاب‌هايي كه امروز رونمايي مي‌شود، در واقع مستند سازي از فرهنگ و تمدن ايراني است كه به دليل همراهي آن با تصوير‌هايي از مجسمه‌ها، نقاشي‌هاو ... ، مستندي از دوران باستان ايران را به دست مي‌دهد كه گاه قدمت 6000ساله دارند.»
وي افزود:« به نظر مي‌رسد اين چنين پژوهش‌هايي در تمام دوره‌ها و زمان‌ها بسيار ارزشمند هستند چون كه مي‌‌توانند زمينه را براي ديگر محققان و پژوهشگران ساير رشته‌ها هموار نمايند. اين‌ها براي من مهم اند به دليل اين كه من موسيقيدان نيستم و در واقع منبع بسيار خوبي از كاراكتر‌ها، لباس‌ها، آداب، رسوم و ... براي پژوهش محسوب مي‌شوند.»
وي فراموشي آداب، رسوم و ارزش‌هاي اجتماعي كه جنبه سنتي در جامعه دارند را مُعضلي براي جوامع عصر حاضر شمرد و تصريح كرد:« متاسفانه گسترش دانش و پيشرفت در تكنولوژي مضراتي را با خود به همراه داشته و آن اين است كه ما از سنت‌ها و داشته‌هاي گذشته‌مان دور شديم. در ايتاليا اين نمود بيشتري دارد ولي در ايران نيز متاسفانه به همان سمت و سو حركت مي‌كند و مقابله با اين امر فقط از دو راه ميسر است يكي حفظ زبان و ديگري حمايت از هنرهاي رسمي و موسيقي است كه در دراز مدت قابل اجرا است.»
چرتي در همين زمينه ادامه داد :« اين اتفاق ناگواري است كه در تمام زمان‌ها و اعصار تكرار شده و امري بسيار غم‌انگيز است و اگر وقايع هنري‌مان را ثبت و نگهداري نكنيم متاسفانه تا ابد به دست فراموشي سپرده خواهند شد ولي با ثبت آن‌ها مي‌توانيم در واقع اميدوار باشيم كه روزي اين سنت‌ها احياء خواهند شد.»
وي در همين زمينه تصريح كرد:« البته فراموشي سنت‌ها مختص يك فرهنگ خاص نيست بلكه در تمامي فرهنگ‌ها اتفاق مي‌افتد. آن چيزي كه بهمن كاظمي انجام مي‌دهد اين است كه خود را در شرايط غير قابل باوري قرار داده تا بتواند بخشي از فرهنگ خود را حفظ كند و اين گنجينه مختص به ايرانيان نيست بلكه بخش عظيمي از ميراث جهانيان است.»
سپس بهمن كاظمي به سخنراني پرداخت و از استادان "سديف" ، "معلم" و ديگر كساني كه در راه تحقيقاتي خود از راهنمايي آن‌ها بهره‌مند شده بود نام برد. پس از آن درباره آثاري كه رونمايي شد، اظهار داشت:« نقطه شروع فعاليت‌هايي كه تاكنون به انجام رساندم با انتشار كتابي آغاز شد كه اقوام ايراني در آن معرفي شد و در واقع از تقسيم‌بندي‌هايي كه در اقوام ايراني در آن نام برده شده بود، استفاده شد.»
وي در خصوص كتاب موسيقي "قوم تركمن" و " قوم عرب" گفت:« براي شناسايي اقوامي كه خارج از مرزهاي سياسي ايران داراي پيوند‌هاي قومي هستند بايد به خارج از ايران سفر مي‌كردم تا بتوانم موسيقي اين اقوام را مورد بررسي قرار دهم كه موسيقي قوم تركمن و عرب از آن جمله‌اند. موسيقي قوم تركمن با موسيقي كشور تركمنستان هم ريشه‌اند كه در اين كتاب به طور مفصل در آن بحث شده است. از طرف ديگر اقوام عرب نيز به همين صورت‌اند. به اين ترتيب مكاتب مختلفي را شناسايي كردم و آن‌ها را در اين كتاب به 5 مكتب تقسيم بندي كردم.»
كاظمي در همين زمينه ادامه داد :« بسياري از منطقه‌هاي عرب نشين موسيقي‌شان با موسيقي كشور عراق مشابهت دارد و لالايي‌هاي مادرانه، موسيقي شادي، كار ، عزا و ... را شامل مي‌شود. »
مدير بخش مطالعات موسيقي اقوام ايراني در فرهنگستان هنر در خصوص كتاب «موسيقي ايران در سده گذشته به روايت عكس» افزود:« اين كتاب نيز شامل تصاويري از دوره زنديه و قاجاريه مي‌شود و اين تصاوير توسط خود ناصر‌الدين‌شاه گرفته شده و در واقع روايتي از كساني است كه در حوزه موسيقي فعاليت داشتند.»
وي در پايان سخنانش اين نويد را به پژوهشگران داد كه «سوگ و تعزيه در ايران» و مجموعه ده جلدي «نسخ تعزيه» به زودي منتشر خواهند شد.
شايان ذكر است استاد «رامبد سُديف» نيز در اين مراسم حضور داشت.
|
|
زمان انتشار: يکشنبه ٢٤ ارديبهشت ١٣٩١ - ١٤:٥٥ |  نسخه چاپي
...در حال ثبت نظر  نظر شما ...در حال ثبت نظر خروج
|
تحليل ايرانشناس ايتاليايي از موسيقي اقوام ايراني (خبر)
