نخستین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی معماری معاصر مساجد را معاونت فرهنگی و هنری فرهنگستان هنر برگزار کرد.

به گزارش روابط‌عمومی فرهنگستان هنر، این نشست با حضور سرپرست فرهنگستان هنر، استادان حوزه معماری و شهرسازی، دانشجویان و علاقه‌مندان این حوزه عصر 14 مهر 1398 در سالن همایش‌های فرهنگستان هنر برگزار شد.

در این نشست سید محمد بهشتی، عضو پیوسته و رئیس گروه تخصصی معماری و شهرسازی فرهنگستان هنر؛ شهرام پازوکی، عضو گروه فلسفه هنر فرهنگستان هنر؛ سجاد محمدیارزاده، سرپرست معاونت هنری فرهنگستان هنر؛ با دبیری محمدسعید ایزدی به سخنرانی پرداختند.

در ابتدای این نشست سجاد محمدیارزاده، سرپرست معاونت فرهنگی و هنری فرهنگستان هنر، به تشریح اهمیت نشست و ضرورت توجه به وضعیت معماری مساجد اشاره کرد و گفت: «بازشناسی و معرفی عنصر بنیادین معماری اسلامی از اهداف اصلی این نشست‌هاست.»

او تأکید بر کارکردهای فراگیر مسجد و ارزش‌های نمادین فضای مقدّس و نیز ارائه راهکارهایی برای معضلات هویتی و محتوایی مساجد و همچنین حل معضلات کالبدی و شکلی و فرم مساجد را از اهداف دیگر این نشست بیان کرد.

یارزاده در همین زمینه ادامه داد: المان‌ها و عناصر اجرایی اصلی معماری مسجد همچون مناره، گنبد، صحن شبستان، پیش‌خان و... باید مورد توجه و بازشناسی قرار گیرد. با تغییر در هر کدام، کارکردهای آن نیز تغییر می‌کند و آداب طراحی فضا به هم می‌ریزد. برای حل آشفتگی باید دستگاه‌های متولی، دانشگاه‌ها و انجمن‌های علمی‌پژوهشی و حرفه‌ای وارد عمل شوند.

سپس محمدسعید ایزدی، عضو گروه تخصصی معماری و شهرسازی فرهنگستان هنر و دبیر این سلسله نشست‌ها، به ضرورت و اهداف برگزاری نشست‌ها اشاره کرد و گفت: توجه گروه معماری و شهرسازی به ساخت مساجد و اهمیت رعایت اصول معماری ایرانی‌اسلامی در معماری مساجد یکی از اهداف و ضرورت‌هایی است که گروه را بر آن داشت تا این سلسله نشست‌ها را برگزار کند.

او به تشریح مباحثی که قرار است در سلسله نشست‌های معماری مطرح شود پرداخت و افزود: قرار است دَه نشست، هر دوهفته یک‌بار، روزهای یکشنبه ساعت  16 در ساختمان مرکزی فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران برگزار شود که امروز نخستین نشست را با سخنرانی آقای دکتر پازوکی و مهندس بهشتی آغاز می‌کنیم.

سپس شهرام پازوکی، عضو گروه تخصصی فلسفه هنر فرهنگستان هنر، به ضرورت پرداختن به این موضوع اشاره و اظهار کرد: نخستین قدم برای بررسی وضعیت معماری معاصر مساجد و دلایل آن و در صورت لزوم یافتن راهکارهای برون‌رفت از آن، بررسی نگرش زیربناییِ منجرشده به وضعیت کنونی است و هرگونه تغییر و تحول در ساختار ظاهری بی تغییر و تحول در نگرش، محکوم به شکست خواهد بود.

او درباره هنر بالاخص هنر معماری مساجد تشریح کرد: هنر بیانگر روح حقیقت است و هنر معماری مساجد به‌عنوان هنری که با روح نماز و حقیقت عبادت مرتبط است، باید حاکی از معنای نماز باشد.

این استاد دانشگاه در همین زمینه افزود: مسجد مکانی است که معماری و ساخت آن در هماهنگی با روح و معنای حاکم بر آن باید انسان را به زانوی عبادت درآورد؛ اگر چنین باشد صورت مسجد ظهور معنای مکان نماز خواهد بود. این در حالی است که حتی بهره‌گیری شاخص‌ترین هنرمندان از زیبا‌ترین و لطیف‌ترین هنرها در ساخت و معماری مسجد بدون توجه به معنا و باطن حقیقت نماز، و به عبارتی ساخت و معماری مساجد با تلقی رمانتیک از دین، ما را به داشتن مساجد هنرمندانه و زیبا رهنمون می‌سازد و نه به روح نماز.

پازوکی در خصوص معماری مساجد ایرانی خاطر نشان کرد: مسجد ایرانی باید نشان‌دهنده بروز و ظهور باطن اسلام و زمینه تفکر و هنر ایرانی باشد.

در ادامه این نشست سید محمد بهشتی، به سخنرانی پرداخت. او درباره ویژگی معماری مساجد گفت: مسجد تنها عضو معماری است که در طول دوره‌های تاریخی مختلف از نظر کاربردی تغییری در آن صورت نگرفته، در حالی که عناصر دیگر معماری اسلامی مانند بازار، حمام، مدرسه و کاروانسراها، تغییر بنیادین و کارکردی داشته‌اند و در دوره صفویه مسجد به صورت نمادین و به کمالش می‌رسد و مسجد و شهر همدیگر را در آغوش می‌گیرند.

او در همین زمینه افزود: هر مسجد، زمانه خودش را بیان می‌کند. تحول کیفی در ساخت مساجد نیز صورت گرفته است؛ به‌عنوان مثال گنبد به میان می‌آید و یا انبوهی از ستون‌ها حذف می‌شود. دیگر اینکه دیده‌شدن و شفافیت فضا محقق می‌شود و توازن و توزیع فضایی اتفاق می‌افتد.

سلسله نشست‌های معماری معاصر مساجد ایران به همت گروه تخصصی معماری و شهرسازی و با همکاری معاونت فرهنگی و هنری فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران، روزهای یکشنبه، هر دوهفته یکبار، ساعت 16 در ساختمان مرکزی فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران برگزار می‌شود و شرکت در آن برای عموم آزاد است. علاقه‌مندان برای دریافت اطلاعات بیشتر می‌توانند با شماره‌های 22751751 تماس بگیرند.