سرپرست فرهنگستان هنر در آیین گشایش نمایشگاه خوشنویسی رقص قلم عنوان کرد: خوشنویسان با «رقص قلم»شان مفاهیم والای بر زبان آمدۀ شاعران و ادیبان و متفکران را مانایی بخشیده‎اند. آنان به مدد حس زیباشناختی بشر در نهادینه‎ساختن این مفاهیم کمک کرده‎اند. هنر خوشنویسی صورت زیبایی از فکر و اندیشه‎ای است که فرهنگ و تمدن اسلامی را ساخته است.

به گزارش روابط عمومی فرهنگستان هنر، آیین گشایش نمایشگاه بین‌المللی خوشنویسی راه ابریشم در مؤسسه فرهنگی هنری صبای فرهنگستان هنر، عصر روز جمعه، سوم بهمن ماه 1399، با حضور علی نیکزاد، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی، استاد یدالله کابلی‌خوانساری، امیراحمد فلسفی، الهه خاتمی، محمد حیدری، دبیر هنری این رویداد، جمعی از مسئولان فرهنگی و هنرمندان خوشنویس افتتاح شد.

در این گردهمایی بزرگ که با هدف ایجاد مشارکت و تعامل بین هنرمندان در یک گستره عظیم فرهنگی- تمدنی برپا شد، علیرضا اسماعیلی، سرپرست فرهنگستان هنر؛ استاد غلامحسین امیرخانی، عضو پیوسته فرهنگستان هنر؛ حجت‌الله ایوبی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران و احمد پاکتچی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان یونسکو، ایراد سخن کردند.

در ابتدای مراسم، علیرضا اسماعیلی، سرپرست فرهنگستان هنر، ضمن خوشامدگویی به حضار و هنرمندان، ایام منتهی به زادروز استاد غلامحسین امیرخانی و استاد محمود فرشچیان، از اعضای پیوسته فرهنگستان هنر را، تبریک گفت و این‌گونه آغاز سخن کرد: راه ابریشم مسیر زندگی است؛ مسیری که اقتصاد، فرهنگ و هنر، امنیت و سیاست در آن جلوه‎هایی عالی از خود را در تاریخ پرفراز و نشیب بشر به نمایش گذاشته‎اند. این مسیر تنها اقتصاد شرق و غرب دنیای قدیم را به هم متصل نساخته بود، بلکه جهان انسان شرقی را به جهان انسان غربی پیوند می‎داد. انسان غربی فقط در اقتصاد وامدار انسان شرقی نبود که در دانش و هنر نیز چشم به جهان انسان شرقی داشت. این سروری و سیادت از امنیت موجود در این مسیر برخاسته بود؛ امنیتی که حوزه‎های مختلف را در بر می‎گرفت. رواداری روی دیگر سکۀ رایج امنیت در راه ابریشم بود. همان نکته‎ای که حافظ شیرازی وجودش را آسایش دو گیتی دانسته است- با دوستان مروت، با دشمنان مدارا-.

او با تاکید بر اهمیت جایگاه خوشنویسی افزود: ملت‎های کهن این مسیر مانند ایرانیان، هندیان و چینیان با این دو شاخصه توانسته‎اند از میان تمدن‎های کهن باقی بمانند. از آنان تنها نام و اثری به یادگار نمانده، بلکه خود نیز باقی مانده‎اند تا حال و آیندۀ جهان انسانی را بسازند. مهمترین هنرهای برآمده در این مسیر نیز از ظرافت و استحکام ابریشمین برخوردارند. خوشنویسی، نگارگری، کاشیکاری و معماری در سرزمین‎های راه ابریشم با آن‎که هنرهایی مستقل به نظر می‎رسند، اما مرتبط با هم هستند. هنرهایی که از شعر و ادبیات شرق به ویژه ادبیات پارسی بهره برده‌اند.

علیرضا اسماعیلی راه ابریشم را، به‌عنوان الگویی از سیاست، ادبیات و هنر برای ایرانیان معرفی کرد و گفت: اگرچه راه ابریشم با اقتصاد وارد عرصۀ تاریخ شد، اما این هنر و فرهنگ مردمان در مسیر آن است که میراثی عظیم را به جهان انسانی هدیه کرده است؛ میراثی که رنگ کهنگی نپذیرد و با گذشت روزگار ارزش‎هایش بیشتر نمایان می‎شوند؛ ارزش‎هایی که رهاوردهایی مانند صلح و امنیت را برای بشر به ارمغان آورده‎اند. راه ابریشم از گذشته مسیری دوسویه بوده و در جهان معاصر هم مبادلات چند جانبه امری ضروری است. امیدواریم این مبادله و تفاهم در آینده در سایر بخش‌های فرهنگ و هنر هم صورت پذیرد.

سرپرست فرهنگستان هنر با اشاره به اهمیت جایگاه اساطیر ایرانی در فرهنگ و هنر ایران خاطرنشان کرد: اگر در اساطیر ایرانی آمده که آرش کمانگیر برای تعیین حدود ارضی ایران جانش را چاشنی تیر در چلۀ کمان کرد، در عالم واقع نیز هنرمندان با هنرشان مرزهای فرهنگی ایران را ساختند؛ مرزهایی که از ورای قرن‎ها و حوادث گوناگون همچنان پا برجایند. چه این مرزها را هنر و فرهنگ ساخته‎اند. مقوله‎هایی که مرزهای برساختۀ بشری را برنمی‎تابند و با جان و روان انسان‎ها سر و کار دارند. از جمله هنر خوشنویسی همچون خطی مرزی از شرق تا غرب آسیا را به یکدیگر متصل ساخته است؛ هنری که در مساجد و اماکن مذهبی بیشتر خودنمایی می‎کند؛ اماکنی که هنرمندان و معماران در کسب رضای خالق در آنها بیشتر هنرنمایی کرده‎اند. بی‎جهت نیست که عبادتگاه‌ها در تمامی تمدن‎ها و فرهنگ‌ها جلوه و شکوهی بی‎مانند دارند.

وی درپایان سخنان خود هنر خوشنویسی را هنری مقدس دانست و عنوان کرد: در این میان هنر مقدس خوشنویسی به جهت حرمت مجسمه‎سازی و تصویرگری در فرهنگ و تمدن اسلامی از اقبال بیشتری در اماکن دینی برخوردار بود. جز این، خوشنویسی تلاقی هنر و ادبیات است. در این هنر آنچه شاعران و ادیبان بر زبان جاری کرده‎اند، توسط خوشنویسان نگارشی زیبا یافته‎اند. خوشنویسان با «رقص قلم»شان مفاهیم والای بر زبان آمدۀ شاعران و ادیبان و متفکران را مانایی بخشیده‎اند. آنان به مدد حس زیباشناختی بشر در نهادینه‎ساختن این مفاهیم کمک کرده‎اند. این هنر، صورت زیبایی از فکر و اندیشه‎ای است که فرهنگ و تمدن اسلامی را ساخته است.

در ادامه حجت‌الله ایوبی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران، با تشکر از همة کسانی که در برگزاری و شکل‌گیری این رویداد مهم کمک کردند و این روزهای خوب را پس از روزهای سرد و خاکستری کرونایی رقم زدند، گفت: همه ما دست‌اندرکاران این مراسم، از هر جایی که مشارکت داشتیم، زیبایی، شکوه و افتخارات این رویداد را به مناسبت زادروز استاد امیرخانی، به پیشگاه ایشان تقدیم می‌کنیم.

در ادامه استاد امیرخانی ایراد سخن کرد: نقش و جایگاه نوشته در طول تاریخ و پس از شناخت بشر از خودش، بسیار ویژه است و همواره باید به‌عنوان یک میراث گرانقدر جایگاه خودش را حفظ کند. در روزگار اکنون باید پرسید که امکانات فرهنگی در عرصه هنری ما چقدر است. امروزه باید با سر دادن صدای فرهنگ در گوش جهانیان، به‌عنوان یک ابزار بزرگ و بی‌نظیر و در تن‌پوش هنر ابراز وجود کرد و به همین جهت باید به فرهنگ و هنر توجه بسزایی داشت.

استاد امیرخانی این رویداد را، بستری مناسب برای آشتی با غنای فرهنگی خویش دانست و افزود: اکنون زمانی است که باید با مشارکت جمعی برای برگزاری چنین کارهای بزرگی اقدام کرد. اگر چنین بستری در جامعه نباشد، هنر فردی نمی‌تواند به رشد منتهی شود. اکنون که همه کشورها رقیب هستند، ما باید دست بالا را داشته باشیم و کارنامه خودمان را به معلم تاریخ بسپاریم.

در ادامه برنامه، احمد پاکتچی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان یونسکو، اظهار داشت: اگر ما در هنر، به فرم و محتوا توجه کنیم، درمی‌یابیم که هنرمندان ایرانی همواره به محتوا توجه بسیاری داشته‌اند. می‌توان این‌گونه گفت که در این جهانِ محتوا گریز، برای هنر ایرانی، اصل محتوا است. اگر این محتوا، در هنر خوشنویسی هم نمود پیدا می‌‎کند، یقیناً از منبعی قدسی تغذیه می‌شود. اندیشمندان ما، هم‌چنان که به سایر هنرها از باب درون‌مایه و فلسفی آن نگاه می‌کنند و نظریه می‌دهند، به هنر خوشنویسی هم باید به همین چشم بنگرند تا فرم و محتوا، هر دو حق مطلب را ادا کنند.

پاکتچی در انتهای سخنان خود گفت: راه ابریشم را بیشتر به شاهراهی تجارتی و راهی برای داد و ستدهای اقتصادی می‌شناسند اما این راه، در عین‌حال مسیری برای تبادل فکر و اندیشه نیز بوده است. از آنجا که حرف و کلمه در این دیار، هنری ارجمند و آسمانی برای گفت‌وگو و صلح است، این رویداد و نمایشگاه می‌تواند تلاشی دوباره، برای پیوند فرهنگ‌های مسیر راه ابریشم باشد.

انتهای این مراسم، به گشایش و بازدید از نمایشگاه آثار منتخب این رویداد بین‌المللی، در «نگارخانه ملی ایران» واقع در موسسه فرهنگی هنری صبا وابسته به فرهنگستان هنر اختصاص یافت.