سيدوحيد موسوي جزايري معتقد است: ظرافت‌ها و قابليت‌هاي خط كوفي بيش از ساير خطوط است.

به گزارش روابط عمومي فرهنگستان هنر، چهارمين جلسه از كارگاه آموزشي خط كوفي با حضور استاد«سيدوحيد موسوي‌جزايري» و هنرجويان علاقه‌مند به اين خط عصر دوشنبه 17 خرداد در مركز هنرپژوهي‌نقش‌جهان فرهنگستان هنر برگزار شد. وي در زمينه پيدايش خط كوفي اظهار داشت: در مورد پيشينه خط كوفي ميان پژوهشگران اتفاق نظر وجود ندارد؛ ولي آنچه مشخص است، اينكه خط «كوفي اوليه» از خط «نبطي متأخر» منشعب شده كه مورد استفاده اعراب نبطي قرار مي‌گرفت و تاريخ پيدايش آن به پيش از اسلام مي‌رسد. نشانه‌هايي كه بر زمان پيدايش خط كوفي دلالت دارد، محدود به چند سنگ مزار مي‌شود ولي با توجه به نشانه‌هايي كه ميان خط «كوفي اوليه» و «نبطي متأخر» وجود دارد، مي‌توان نتيجه گرفت كه اين خطوط بسيار نزديك به هم هستند. البته خط «نبطي متأخر» قاعده‌هاي تماما هندسي و نامنعطف دارد و تلاش مسلمانان براي ثبت و ضبط آيات قرآني موجب شد كه تغييراتي كه بيشتر جنبه زيباشناسانه داشت در اين خط صورت گيرد و در خط «كوفي اوليه» نظم و قاعده‌مندي بيشتري نسبت به خط «نبتي متأخر» ايجاد شود كه منشاء اصلي رخدادهاي خوشنويسانه در سرزمين مسلمانان شد.

احياءگر خط كوفي به قابليت‌ها و ارزش‌هاي اين خط اشاره كرد و افزود: دانشجوي سال دوم دانشگاه در رشته گرافيك بودم كه به دلايل قابليت‌ها و ارزش‌هاي بصري كه در خط كوفي مي‌ديدم به اين گونه خط علاقه‌مند شدم و از سال 1371 پروژه كار دانشگاهي‌ام را بر روي اين خط متمركز كردم. پس از آنكه بر روي اين خطوط مطالعه مي‌كردم معدود برگه‌هاي كپي از خط كوفي كه در آستان قدس از آنها نگهداري مي‌شد به دستم رسيد كه از نسخ بسيار قديمي بودند و من مطالعه و كارم را از همين نسخ قديمي آغاز كردم چون ظرافت‌ها و قالبيت‌هاي خط كوفي را بيش از ساير خطوط مي‌ديدم.

وي در خصوص كشف رازِ تراشِ قلمِ خط كوفي توضيح داد: براي به دست آوردن نمونه‌هاي مختلف خط كوفي، مراجعه‌هاي مكرر به موزه‌ها داشتم با نمونه‌اي از اين خط كه در موزه رضا عباسي موجود است، مواجه شدم؛ اين نمونه برايم بسيار عجيب بود؛ زيرا تا آن زمان برخي از پژوهشگران مانند مارتين لينگز و ماري شيمل معتقد بودند كه خط كوفي را در گذشته با شابلون كار مي‌كردند و اين خط فاقد ارزش‌هاي خوشنويسانه است و با چند نمونه كار خواسته بودند كه اين مطلب را به اثبات برسانند. آن‌ها مي‌گفتند برخي حروف كاملا عين هم هستند كه از عهده كار دست ساخته نيست. اما اين نمونه برخلاف تصور اين پژوهشگران هيچگونه سنخيت و هماهنگي با ديگر نمونه‌ها نداشت. بعدها نمونه‌هاي ديگر را نيز در ديگر موزه‌ها ديدم كه آن‌ها نيز به همين شكل بودند و يا آثار سفالينه‌ها و اشيايي كه با خط كوفي نوشته شده‌بودند و نتيجه آن بود كه اين نسخ نمي‌تواند با شابلون نوشته شده‌باشند. ولي مطمئنا با قلمي خاص نگاشته‌مي‌شدند كه با قلم‌هاي خوشنويسي ديگر خطوط متمايز بوده‌است. منتها چه تراشي مي‌تواند ظرافت‌ها، جزئيات و ريزه‌كاري‌هاي خط كوفي را نشان دهد؟ اين سوالي بود كه فكر مرا ماه‌هاي متمادي به خودش مشغول كرده‌بود تا اينكه به وسيله تراش‌هاي متفاوت و متعددي كه روي قلم‌ها ايجاد كرده بودم بالاخره به اين نتيجه رسيدم كه تراش قلم اين نوع خط چگونه بايد باشد كه بدون كمترين دستكاري و كمترين نياز به اديت و ويرايش خط كوفي را به همان اندازه دقتي كه در نسخه‌هاي قديمي وجود داشت، دوباره احياء كنيم و مجدد بتوانيم ارزش‌هاي خوشنويسانه را بازآفريني نمائيم.

مولف كتاب «سنگ نوشته‌هاي ثلث» در خصوص اينكه چرا از خطوط كوفي بيشتر در معماري و سنگ نوشته‌ها استفاده مي‌شده تا ساير خطوط، تصريح كرد: پيش از اين هنرمندان دوره تاريخي تجربيات امروز ما را به نوعي ديگر داشتند و در عرصه معماري خطوط كوفي بي‌نهايت ميان فرم و فضا هماهنگي ايجاد مي‌كردند. در كتيبه‌ها نيز كه بايد متني در آن گنجانده مي‌شد اين خطوط به دليل قابليت ترسيمي كه داشتند بسيار مورد بهره‌برداري قرار مي‌گرفتند. در پهنه‌هاي جغرافيايي و كاركردي اگر بررسي كنيم استفاده از خط كوفي در سفالينه‌ها، مهرها و اشياهاي ديگر نيز بسيار مورد استفاده قرار مي‌گرفت و بسيار متنوع هم بوده است.

وي در خصوص برگزاري كارگاه خط كوفي در نقش جهان يادآور شد: تا به حال كارگاه‌هاي آموزشي خط كوفي در چندين دوره برگزار شده و شيوه نگارش و تراش خاص اين قلم را در اين كارگاه‌ها به هنرجويان آموزش دادم و اميدوارم كه اين كارگاه‌ها بتواند به استمرار اين خط منتهي شود.

اين كارگاه به مدت 10 جلسه در روزهاي دوشنبه هر هفته ساعت 15 تا 18 به علاقه‌مندان آموزش داده‌مي‌شود. در طي اين كارگاه هنرجويان مي‌توانند با تمرين نوشتن و خواندن خط كوفي را بياموزند و با استمرار تمرين‌ها مي‌توانند به خوبي اين خط را بنگارند.