رئيس فرهنگستان هنر در نشست خبري همايش ملي «آجر و آجر كاري در هنر و معماري ايران» اظهار داشت: آرزوی همه فرهنگستان‌هاي جهان است که بتوانند در خصوص امور فرهنگی چون نحوه معماری در شهرها و اجراي امور فرهنگي هشدار داده و آنرا اجرا نمايند.

رئيس فرهنگستان هنر در نشست خبري همايش ملي «آجر و آجر كاري در هنر و معماري ايران» اظهار داشت: آرزوی هر فرهنگستانی است که بتواند در خصوص امور فرهنگی چون نحوه معماری در شهرها هشدار بدهد. اما فرهنگستان هنر، همچون خبرنگاران فقط توان تذکر دادن بابت برخی از مسائل را دارد. اینکه این تذکرها تا چه اندازه اجرایی شود، در حوزه کاری فرهنگستان نیست.

نشست خبري همايش ملي «آجر و آجركاري در هنر و معماري ايران» صبح امروز در فرهنگستان هنر، برگزار شد. در اين نشست كه با حضور محمدعلي معلم دامغاني رئيس فرهنگستان هنر، عليرضا اسماعيلي معاون پژوهشي، مهدي مكي‌نژاد دبير علمي اين همايش، افشين شيرواني سرپرست مؤسسه تاليف، ترجمه و نشر آثار هنري(متن)، حجت‌الله اماني سرپرست مؤسسه فرهنگي هنري پژوهشي صبا، زهرا مهاجري سرپرست روابط عمومي و اصحاب رسانه در سالن همايش‌هاي فرهنگستان هنر برگزار شد.

در ابتداي اين نشست رئيس فرهنگستان هنر با اشاره به تعريف هنرهاي سنتي در دنياي امروز اظهار داشت: وقتي از هنرهاي سنتي سخن گفته مي‌شود، نبايد تصور كنيم كه آن هنر، مرده است، بلكه همين امروز هم در بحث تجارت‌هاي جهان مورد توجه است. تا بحث معماري وجود دارد، بحث آجر نيز مورد توجه خواهد بود.

وي آجر را مايه زيبايي بنا دانست و افزود: آجر نه تنها يكي از مصالح اصلي ساختمان است كه موجب ايستايي و پايايي بناها مي‌شود، بلكه مايه زيبايي نيز هست و احياي آجر يعني امكان مصالح را بالا بردن و زيبايي گذشته را به جهان بازگرداندن.

استاد معلم به ابعاد زيبايي‌شناسي كه در دنياي مدرن وجود دارد، پرداخت و تصريح كرد: هنوز کسی ابعاد زیبایی‌شناسی در سیمان را پیدا نکرده و استفاده از خطوط گسسته و منفصل در معماری جدید فقط نوعی دگرگونی است. آینده معماری ما بستگی به مصالح شایسته دارد و بهتر است که مسئولان در این بابت اندیشه کنند. شاید که زیبایی معماری به آن برگردد.

وی در خصوص اينكه آيا فرهنگستان هنر مي‌تواند به مسئولين درباره زوال معماري هشدار دهد، خاطر نشان كرد: آجر، نماد عمر مدنیت است و آرزوی همه فرهنگستان‌هاي جهان است که بتوانند در خصوص امورفرهنگی چون نحوه معماری در شهرها هشدار بدهد و آنرا اجرايي نمايند. اما فرهنگستان هنر، همچون خبرنگاران فقط توان تذکر دادن بابت برخی از مسائل را دارد. اینکه این تذکرها تا چه اندازه اجرایی شود، در حوزه کاری فرهنگستان نیست.

ثبت همايش ملي آجر و اجر كاري در پايگاه استنادي جهان اسلام

سپس عليرضا اسماعيلي معاون پژوهشي فرهنگستان هنر، در خصوص برگزاري اين همايش گفت: يكي از برنامه‌هايي كه اين فرهنگستان در راستاي احيا و اشاعه هنرهاي سنتي و هنرهايي كه در حال فراموشي هستند، انجام مي‌دهد توجه به بخش‌هاي مختلف هنر است. يكي از بخش‌هايي كه در اين همايش مورد توجه قرار گرفته، هنر آرايه‌ها و تزئينات در بناهاي آجري است و برگزاري اين همايش كمك مي‌كند تا «آجر» در تاريخ معماري ايران به عنوان پركاربردترين عناصر معماري ايران كه با شرايط اقليمي و محيطي سازگار بوده، شناسايي و معرفي شود.

وی در زمينه برگزاري پيش‌همايش‌هايي كه تاكنون در راستاي اين همايش برگزار شد، افزود: همایش آجر و آجرکاری در معماری ایران پیش از این در قالب دو پیش همایش در شهرهای دزفول و کرمان برگزار شد. در اين همايش‌ها ما توانستيم بافت‌هاي تاريخي و ارزشمند آجري در نقاط مختلف ايران را شناسايي كنيم و از استادكاران تجليل نماييم.

اسماعيلي در بخش ديگري از سخنان خود به ويژه‌نامه‌ها و كتاب‌هاي منتشر شده براي اين همايش اشاره و يادآور شد: براي برگزاري اين همايش ما به يافته‌هايي رسيديم كه در قالب 3 ويژه نامه منتشر كرديم. همينطور چندين جلد كتاب نيز در همين زمينه در دست چاپ هستند.

معاون پژوهشی فرهنگستان هنر به تجلیل از 12 استادکار عرصه آجر در همایش آجر و آجرکاری در هنر و معماری اشاره کرد و گفت: ما استادكاراني را در سراسر ايران شناسايي كرديم كه در همايش دزفول و كرمان در شهرها و محل استان خود از آن‌ها تقدير شد و قرار است از استادكاران ديگري نيز در همين زمينه در همايش اصلي تقدير شوند.

وی درباره ساخت فیلم مستند «از خشت تا آجر» گفت: براي برگزاري اين همايش، فرهنگستان هنر اقدام به تهيه فيلم مستندي با نام «از خشت تا آجر» كرد كه در همايش اصلي ارائه مي‌شود.

اسماعیلی به دریافت گواهي‌هاي اين همايش اشاره و عنوان كرد: اين همايش موفق به دريافت گواهي‌هاي ثبت ملي در سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور (مركز آموزش و پژوهش‌هاي توسعه و آينده‌نگري) و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) شده ‌است.

ما روي گنج نشسته‌ايم

پس از آن مهدی مکی‌نژاد دبیر علمی همایش ملي «آجر و آجرکاری در هنر و معماری ایران»‌ اظهار داشت: اين همايش تاكنون برگزار نشده و خوشحاليم كه امروز نتيجه زحمات به نتيجه رسيد و ما توانستيم به نتايج خوبي دست يابيم. درست است که آجر بخشی از ساختار معماری سنتی است، اما به لحاظ فنی و سازه‌ای معماری معاصر ما را تحت تاثیر قرار داده است. هندسه آجر در ابعاد و اندازه طاق‌ها و قوس‌ها تاثیرگذار بوده و در فضاسازی معماری سنتی هم اثر گذاشته است. اگر بناهای ما رخ بام نداشتند و از پوشش محکم انتهای بام برخوردار نبودند، علاوه بر نداشتن زیبایی دچار تخریب نيز می‌شدند. خوشبختانه جامعه فرهنگی ما نسبت به این موضوع واکنش خوبی نشان داد و حدود ۱۵۰ خلاصه مقاله در همین موضوع به دبيرخانه همايش رسيد.

وي به هنرهاي ايراني كه در معماري نمود پيدا كرده، اشاره و افزود: ایرانی‌ها از جمله کسانی هستند که سال‌ها پیش به نقاشی دیواری توجه كردند. در نقش‌برجسته‌های تخت جمشید نقاشي روي آجر را مي‌بينيم. هر کدام از این آجرها یک اثر هنری و یک سند از هویت معماری ما به شمار مي‌روند. به ‌عنوان مثال، هر بخش کاروانسرای جهان‌نمای شاهرود یک اثر هنری است. ما پرداختن به این موضوع را خیلی دیر شروع کردیم. نزدیک به چهار هزار سال قبل به جهت فنی و تکنیکی هیچ بومی به اندازه بوم آجر پایدار نبوده است. امروز ما روی یک گنج بزرگ نشسته‌ایم. هر کسی وظیفه خود را در این زمینه انجام دهد، کار به سامان می‌رسد و می‌توانیم این گنج‌ها را شناسایی، استخراج و خارج کنیم و نگاه نویی هم به آن داشته باشیم.

مکی‌نژاد همچنین بیان کرد: ما در این همایش فقط به ابعاد تاریخی و باستانی آجر نپرداخته‌ایم، بلکه یکی از محورهای ما آجر و محیط زیست است. ما استادکارانی داریم که نباید فراموش شوند. انتخاب هنرمندان برای تجلیل سخت بود. امروز معمار به کسی گفته می‌شود که در دانشگاه تحصیل می‌کند و اجازه دارد مُهر خود را روی نقشه بزند، در حالی که تعریف معمار در گذشته چیز دیگری بود. ما استادکارانی را انتخاب کردیم که آجر تولید نمی‌کنند، اما استادبناهایی مسلط به آجرکاری هستند و انواع و اقسام این هنر را با ظرایف کار کرده‌اند. سعی‌مان این بود کسانی را که تسلط بیشتر دارند و ذی‌حق‌تر و پیشکسوت‌تر هستند انتخاب کنیم.

نمايشگاه عكس «خاك و خيال»

در ادامه اين نشست، حجت‌الله امانی - سرپرست موسسه فرهنگی هنری صبا - نیز درباره برپایی نمایشگاه اين همایش، گفت: نمایشگاه این همایش با عنوان «خاک و خیال» و شامل ۲۵۰ اثر عکاسی است. خاصیت آثار این است که حاصل مطالعه و پژوهش درباره معماری آجر کشور هستند و علاوه بر خاصیت معماری، خاصیت پژوهشی هم دارند. در این نمایشگاه دو وجهه تاریخی قبل و بعد از اسلام پیش‌بینی شده و بیشترین آثار مربوط به دوره سلجوقی است که اوج هنر آجرکاری در ایران محسوب می‌شود. آثار این نمایشگاه شامل ایران فرهنگی است نه ایران جغرافیایی، یعنی کشورهایی از آسیای میانه و چند کشور همجوار را هم شامل می‌شود.

وي به هنر چيدمان در خلال نمايشگاه اشاره و افزود: در کنار نمایشگاه، اینستالیشن‌آرت یا چیدمان هم داریم که توسط هنرمندان مشهدی انجام شده است. کاربرد آجر در معماری سنتی و هنر معاصر هم بخش دیگری از نمایشگاه است.

امانی همچنین بیان کرد: برخی از آثار نمایشگاه توسط معاونت پژوهشی خریداري شده، بخشی چیدمان است و بخشی دیگر هم از طرف عکاسان در اختیار ما گذاشته شده است. عکس‌ها شامل کلیت کار یا جزئیاتی از بنا هستند. اين نمايشگاه همزمان با افتتاحيه همايش، افتتاح مي‌شود و بازديد از اين نمايشگاه تا اواخر اسفند ادامه خواهد داشت.

بنابر اين گزارش افشین شیروانی، سرپرست موسسه متن به انتشارات مرتبط با این همایش اشاره کرد و اظهار داشت: سه ويژه‌نامه مختص پيش‌همايش‌هاي دزفول، كرمان و تهران منتشر شد. همچنين كتاب‌هايي چون: يادنامه معماري و معماران سنتي خراسان، سنگ بست، مجموعه‌اي تاريخي از دورۀ غزنوي، كتيبه‌ها و نقوش تزئيني و مفاهيم نمادين منار جام، طرح پژوهشي هنرهاي وابسته به معماري شيراز و چند طرح ديگر منتشر شده و يا در دست چاپ است.

همايش ملي « آجر وآجركاري در هنر و معماري ايران روز دوشنبه 25 بهمن از ساعت 9 صبح در فرهنگستان هنر برگزار مي‌شود.

براي دريافت اطلاعات بيشتر اينجـا كليك كنيد.