• پنج شنبه ٢٤ آبان ١٤٠٣
  • En

آرم فرهنگستان هنر
اخبار > نزول قرآن‌كريم، كتابت را احيا كرد


علي معلم‌دامغاني در نشست «بحثی در کلیات دانشنامه هنر ایرانی و قرآنی» گفت:
نزول قرآن‌كريم، كتابت را احيا كرد

 

نشست «بحثی در کلیات دانشنامه هنر ایرانی و قرآنی» به همت موسسه‌متن وابسته به فرهنگستان‌هنر در سراي‌اهل‌قلم برگزار شد.

نشست «بحثی در کلیات دانشنامه هنر ایرانی و قرآنی» به همت موسسه متن وابسته به فرهنگستان‌هنر در سراي‌اهل‌قلم برگزار شد.

به گزارش روابط‌عمومي فرهنگستان‌هنر، نشست «بحثی در کلیات دانشنامه هنر ایرانی و قرآنی» پنجشنبه 23 اردیبهشت‌ماه 95، با حضور استاد محمدعلی معلم‌دامغاني رئيس فرهنگستان‌هنر، استاد محمدمهدي هراتي، دكتر حميدرضا قليچ‌خاني و مسعود ناصري مسئول گروه هنر‌قرآني و قرآن‌هنري فرهنگستان‌هنر كه هدايت سخنراني‌ها را نيز بر عهده داشت، در سرای‌اهل‌قلم بیست‌و‌نهمین نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.

استاد معلم‌دامغاني در ابتدای این نشست با اشاره به وسعت و گستردگی هنر و بحث در مورد چیستی آن گفت: «صحبت در مورد مفهوم هنر و سخن گفتن در مورد چیستی آن با توجه به اختلاف نظرهایی كه در اين زمينه مطرح است، احتیاج به وقت بیشتري دارد اما به ‌اختصار مي‌توان گفت كه اولین هنر انسان کلام بوده و سخن گفتن، خواندن و خطابه از نمونه‌های این هنر انسانی است. برای خواندن انواع موسیقی در همه گونه‌ها از زبان استفاده می‌شود و انسان زمانی که تصمیم گرفت آن کلام را تثبیت کند، از علائم نوشتاری استفاده کرد.

رئيس فرهنگستان‌هنر افزود: اولین هنر گویندگی و زبان است؛ پس هنر از زبان و دهان آدمی آغاز می‌شود و وقتی انسان می‌‌خواهد هنر خود را اثبات کند به علامت‌هايي نیاز دارد که در قالب خطاطی تجلی پیدا می‌کند. دستور زبان، صرف و نحو، بدیع و بیان به عنوان علومی که دو هنر کلام و کتابت را مي‌پالايند، در شعر و نثر نمود پیدا می‌کنند. در آغاز انسان‌ها روی پوست حیوانات می‌نوشتند، پس از مدتی احساس نیاز به ساخت کاغذ و آرایش‌هایی برای آن پدید آمد، سپس نوبت به شیرازه‌بندی رسید. تورات، انجیل و اوستا با آمدنشان کتابت را معرفی کرده بودند اما قرآن‌کریم با نزولش این هنر را احیاء کرد.»
علي معلم‌دامغاني در ادامه بيان كرد: «در کتاب‌های قبلی بهره‌گیری از صور حیوانات و انسان‌ها در صفحات مختلف کتاب دیده می‌شد اما مسلمانان با ارائه نقوشی جدید صوری انتزاعی، برای تزئین مصحف انتخاب کردند.»

محمدمهدی هراتی، دومين سخنران این نشست با بيان اينكه در هنر کتاب‌آرایی مجموعه‌ای از فنون مستتر است، صحبت‌هاي خود را آغاز كرد و ادامه داد: «کاغذسازی، جلدسازی، صحافی، خوشنویسی و صفحه‌آرایی نمونه‌ای از هنرهایی است که در کتاب‌آرایی مورد داستفاده قرار می‌گیرند.»

هراتي با تاکید بر لزوم توجه به نوع هنر و انطباق آرایش‌های متناسب با آن افزود: «قسمتی از این آرایش‌ها به نفس هنر باز می‌گردد و بخش دیگری از آن متأثر از فکر انسانی است که می‌خواهد آن هنر را ارائه دهد.»

او خوشنویسی را از مطرح‌ترین هنرهای اسلامی به حساب آورد و بیان کرد: «شاید این نکته را همه بدانند که خوشنویسی بعد از شعر و ادب پارسی، دومین هنر شاخص ایرانیان است. این هنر ارتباط زیادی با اولین هنر دارد. بنابراین بسیاری از شاعران کاتب‌اند و بسیاری از نویسندگان شاعری می‌کنند.»


پژوهشگر هنر قرآني در ادامه گفت: «شاید گاهی لازم باشد ما خودمان را به جای میهمانان خارجی در نمایشگاه قرار دهیم. اگر در میان این میهمانان کسانی باشند که بخواهند در مورد زبان و فرهنگ ايراني، اطلاعاتی به دست آورند، آن‌گاه‌ ما تأیید خواهیم کرد که کارهای پژوهشی در این حوزه به حد قابل‌قبول انجام ‌نشده و باید در آن مسیر کتاب‌ها و فعالیت‌های فرهنگی زیادی ارائه شود.»

سومين سخنران اين نشست، حميدرضا قليچ‌خاني، از هنرمندان و پژوهش‌گران عرصه تجسمي، خوشنويسي را دومين هنر شاخص ايرانيان بعد از شعر و ادبيات ذكر كرد و آن را در ارتباط هميشگي با هنر اول بيان كرد واظهار داشت: «هنر خوشنویسی، هنری است که ایرانیان آن را به اوج رساندند. این نمونه از نوشتن ذوق و سلیقه هنرمندان ایرانی را نشان می‌دهد و در همه آثار فرهنگی و هنری اسلامی جایی برای خودش باز کرده است. باید بیش از پیش برای ارائه این هنر به جهانیان تلاش کنیم و منابع و امکانات را برای معرفی این هنر ایرانی اسلامی به همه جهان، به كار بگیریم.

مسعود ناصری، در قسمت آخر اين نشست تخصصي، كتابت قرآن‌كريم را انتزاعي‌ترين‌هنر قرآني دانست و ادامه داد: «کتابت قرآن در مقایسه با مسجد ارتباط مستقیم‌تری با وحی دارد که می‌تواند ما را به وحی متصل کند. با این توضیح، به نظر می‌رسد کتابت قرآن آن‌چنان که باید مورد توجه قرار نگرفته و کمتر روی آن کاری انجام شده است.»

مسئول گروه هنرقرآني و قرآن‌هنري فرهنگستان‌هنر با بيان اين نكته كه خط كوفي منسوب به شهر كوفه است و براي سندهاي اوليه قرآن‌كريم، انتخاب با اين نوع خط بوده است، بيان كرد: «هنر و فرهنگ اسلامي صرفا در حيطه كتابت قرآن‌كريم ‌نبوده و نياز به ساختارهاي تعريف ‌شده اسلامي مانند مساجد، هنر اسلامي را به شكل‌هاي مختلف تبيين مي‌كرد. مسجد يكي از هنرهاي اصيل اسلامي است و خود مسجد يكي از سمبل‌هاي اصيل هنر جوامع اسلامي است و عناصري را در خودش دارد. به عنوان نمونه، توحيد، عدل و امامت عنصرهاي بصري و معماري تبديل شده‌ است. يعني معنويتي را مي‌بينيم كه از خود قرآن استخراج مي‌شود و به شكل عينيتي با واسطه معماري تجسم پيدا مي‌كند. محراب در مسجد، نشانه امامت مي‌تواند باشد و مناره‌، گنبد و ايوان‌ها از مهمترين نمادها هستند.»

 

 

 

 

 
 
 

زمان انتشار: شنبه ٢٥ ارديبهشت ١٣٩٥ - ١٥:٣٤ | نسخه چاپي

نظرات بینندگان
این خبر فاقد نظر می باشد
نظر شما
نام :
ایمیل : 
*نظرات :
متن تصویر:
 

خروج




اخبار
;