نگاهی کوتاه به زندگی‎‌ پربار علی‌اصغر شعرباف، به مناسبت چهارمین سال کوچ جاودانه این معمار سنتی

علی‌اصغر شعرباف، عضو جاوید فرهنگستان هنر در ۱۲ اردیبهشت سال ۱۳۱۰شمسی در تهران دیده به جهان گشود. پدربزرگ او، حاج عباس پی‌بند، از استادان برجسته زمان خود بود که به دلیل توانایی در جابه‌جایی پایه‌ها از زیر طاق‌ها و اتصال اجزای معماری به یکدیگر،‌ لقب پیوند گرفت و به حاج‌ عباس پیوند معروف شد.

استاد شعرباف، به دلیل علاقه فراوانش به معماری ایرانی، از 10سالگی در کنار پدربزرگ به کار معماری مشغول شد و استعدادش در این عرصه موجب شد که پابه‌پای پدربزرگش در مرمت و تکمیل تیمچه حاجب‌الدوله بازار تهران مشارکت کند. سخت‌گیر‌ی‌های پدر نیز در مسیر موفقیتش بی‌تأثیر نبود و سبب شد تا او در جوانی و در 18سالگی، استادکار و مرمت‌کاری برجسته در معماری سنتی و بناهای تاریخی در ایران شود.

این معمار بزرگ سنتی کشور، در 25سالگی به مهارت کامل در اجرای گنبدهای ایرانی با دهانه‌های وسیع دست یافت و در آینه‌کاری، گچ‌بری، کاشی‌کاری، درودگری، مقرنس و دیگر هنرهای وابسته معماری، از سرآمدان روزگار خود شد.

شعرباف در زمان جوانی، از استادانی ماهر و زبردست چون حسین لرزاده، حاج محمد معمار کاشانی، و نیز پدر خویش، مهارت بسیار کسب کرد. او در همین سن‌وسال جوانی بود که انجام کارهای تزئینات معماری، به‌ویژه ترسیمات گره‌ها و کاربندی‌ها را به‌تنهایی بر عهده می‌گرفت.

نقطه‌عطف فعاليت‌هاي شعرباف اما، آشنایی او در 35سالگي با استاد پيرنيا بود که این آشنایی، به همکاري با این استاد معمار منجر شد. از زبان استاد شعرباف آمده است:

من سال 1345 با استاد پيرنيا آشنا شدم. هيچ‌کس را نديدم که به اندازه پيرنيا کار معماري را بفهمد. نه‌تنها با معماري سنتي آشنا بود که مديريت را هم به‌خوبي مي‌شناخت و با ارزش کار آشنا بود. آن زمان که با پيرنيا کار مي‌کردم به من گفت که کتابي از کارهاي خود منتشر کنم. جلد اول کتاب را با کمک پيرنيا منتشر کردم، ولي پس از رفتن او جلد دوم با مشکل مواجه شد و در آخر هم به کمک دوست ديگري منتشر شد.

استاد شعرباف علاوه بر فعاليت در حوزه مرمت آثار تاريخي،‌ استاد افتخاري دانشگاه هم بود. از میان آثاری که استاد شعرباف در ساخت یا مرمت آن شرکت داشت، می‌توان به «کاربندی و نیروبندی گنبد چینی خانه‌ بقعه شیخ صفی‌الدین ‌اردبیلی»، «مرمت عمارت بادگیر و تالار الماس مجموعه کاخ‌های سعدآباد»، «مرمت و بازسازی سردر بنای تاریخی عالی‌قاپوی قزوین» و « بنای شهدای هفت‌تیر در بهشت‌زهرای تهران» اشاره کرد.

اجرای مقرنس ایوان مسجد شهید مطهری، اجرای گنبد جنت‌سرای اردبیل، زنده‌سازی طاق چشم‌های پل لوشان گیلان، تعمیرات و بازسازی حوضخانه کاخ گلستان، اجرای سقف تیمچه حاجب‌الدوله، چشمه‌های طاق‌های بازار تهران و امور مختلف مسجد دانشگاه صنعتی شریف نیز از دیگر آثار استاد است. تزیینات نمازخانه فرهنگستان هنر نیز از دیگر یادگارهای این استاد ارجمند است.

علی‌اصغر شعرباف، در سال 1391 برای عمری کوشش در هنر معماری سنتی موفق به دریافت «نشان درجه یک فرهنگ و هنر» شد.

این عضو جاوید فرهنگستان هنر که با بيش از 60 سال سابقه فعاليت در بناهاي تاريخي و مرمت آنها،‌ يکي از جاودانه‌های اين هنر کهن محسوب مي‌شود، دوم شهریور ۱۳۹۵ به علت مشکلات ریوی در ۸۵سالگی درگذشت.

استاد شعرباف در کارگاه هنرهای سنتی فرهنگستان هنر- عکس از محمد نوروزی

استاد شعرباف در حال ترسیم گره- عکس از دکتر مهدی مکی‌نژاد