پژوهشکده هنر فرهنگستان هنر نشست تخصصی «میراث مشترک هنرمعماری ایران و هند» را سه شنبه 19 تیر برگزار کرد.

به گزارش روابط‌ عمومی پژوهشکده هنر، سومین نشست تخصصی از میراث مشترک هنری ایران و جهان شرق «میراث مشترک هنرهای معماری ایران و هند» به همت پژوهشکده هنر فرهنگستان برگزار شد. زهرا دستان، دبیر نشست، عضو هیئت علمی و مدیر گروه هنرشرق پژوهشکده هنر، ضمن خوش‌آمد‌گویی به میهمانان و معرفی سخنرانان،گفت: این سومین نشست از سلسله نشست‌های میراث مشترک هنر ایران و جهان شرق است که اولین نشست آن در سال گذشته با موضوع  بررسی هنر نقاشی و نگارگری ایران و هند و دومین نشست آن در سال جاری با موضوع هنرهای تزئینی ایران و هند برگزار شد. هدف این نشست ها، مطالعه تاریخی مشترکات فرهنگی و هنری ایران با کشورهای حوزه شرق است. ابتدا با کشور هند آغاز کردیم به این علت که هند مشترکات بسیار زیادی از جنبه های تاریخی، فرهنگی، هنری،اسطوره‌ای، ادیان و زبانی با ایران دارد. مدیر گروه هنر شرق پزوهشکده افزود با همکاری اساتید و پژوهشگران این حوزه نشست‌های آینده گروه هنر شرق در خصوص، ادبیات و فلسفه هند را پیش‌رو خواهیم داشت.

سپس حسین سلطان زاده، دانشیار  و عضو هیئت علمی دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد با موضوع »روابط متقابل فرهنگی هنری در معماری ایران و هند با نگاه به دوره صفویه و قاجار« به سخنرانی پرداخت و گفت: بسیار حائز اهمیت است که برای شناخت بهتر معماری ایرانی، به مطالعه معماری هند و عثمانی پرداخته شود با توجه به اینکه در دوره صفویه تا اواسط دوره قاجار، ارتباط فرهنگی بسیار عمیقی بین ایران و هند وجود داشته است.

نویسنده کتاب تاج محل در ادامه افزود: با توجه به معلومات من،هیچ بنایی از لحاظ نمادپردازی عددی به پای تاج محل نمی رسد، از این جهت که در یک زمان، طراحی و ساخته شده است .ما در ایران بناهای تاریخی و مذهبی بسیاری داریم که نمادپردازی عددی دارند ولی به مرور زمان طراحی و تکمیل شده‌اند.

سلطان زاده در خصوص تقابلات و تبادلات هنری بین هند و ایران گفت: با توجه به ارتباط فرهنگی عمیق بین ایران و هند، معماری این دو کشور در طول تاریخ بسیار از هم متاثر بوده است و به طور مثال، مقبره همایون اولین آرامگاه شکوهمندی است که در دوران گورکانی در هند بدست معماران ایرانی ساخته شده است و یا سه مسجد جامعی که در آن زمان در ایران ساخته شده است، کاملاً از معماری هند الگو گرفته شده، با توجه به حیاط‌های بزرگ، شبستان‌های کوچک،و  ورودی‌ها که در آن زمان در هند مرسوم بوده است.

در ادامه علیرضا انیسی، دانشیار پژوهشگاه میراث فرهنگی با موضوع »باز‌آفرینی اندیشه معماری ایرانی در هند (نمونه موردی مدرسه محمود گاوان در بیدر) «به سخنران پرداخت. وی تاریخ هنر و معماری اسلامی را به چهار دوره تقسیم بندی کرد: قرون اولیه اسلامی، قرون میانی اسلامی، قرون متاخر اسلامی و دوره معاصر اسلامی

 انیسی حکومت‌های اسلامی در شبه قاره هند در دوره اسلامی را به پنج دوره تقسیم بندی کرد:

1.تلاشهای پراکنده از قرن 1 تا 5 ق،2 حملات غزنویان، 3.حملات به شمال هند توسط غوریان،4. ایجاد سلسله سلاطین دهلی ( مملوک، خلجی، تغلقی، سادات، لودی و سوری) توسط قطب الدین آیبک از ۶۰۲ تا ۹6۲ ق / ۱۲۰۶ تا ۱۵55 م بر دهلی و مناطقی از شمال هند و 5. حکومت مغولان ( 932 تا 1274ق/ 1526 تا 1858م )

وی معماری هندی – اسلامی را نیز به چهار دوره تقسیم بندی کرد:1.معماری سلطانی دهلی، 2.معماری تغلوق، 3.معماری منطقه‌ای پیش از مغول هند(سلاطین دکن، سلاطین بنگال، گجرات و کشمیر) و4. معماری مغول (گورکانیان)

در ادامه انیسی به چند نمونه از بناهای شاخص اسلامی هند از جمله: قطب منار، مسجد عزیز الدین کا جونپرا، مقبره شمس الدین ایلتتمش، دروازه علاء الدین، مجموعه حوض خاص در دهلی، مسجد جامع گلبرگه در کارانتاک هند ،مقبره رکن‌الدین علما در مولتان پاکستان، مقبره رفیع‌الدین شمس منصور قزوینی، مقبره غیاث‌الدین تغلق، چند منار دولت آباد و مسجد جامع جونپور هند پرداخت و در خصوص مشخصات مشترک آنها به پلانهای ساده و تزئینات کم و استفاده از سنگ های قرمز، خاکستری و زرد و ترکیب با سنگ مرمر سفید اشاره کرد و گفت: بر خلاف معماری هندوها که صرفاً به ساخت معبد اختصاص داشته است، معماری اسلامی هندی دارای تنوع گونه‌های مذهبی و غیر مذهبی بوده است.

انیسی در پایان به مدرسه محمود گاوان در بیدر پرداخت و در خصوص سابقه تاریخی آن گفت:   سلسله بهمنی در سده 8 ق در این منطقه تاسیس شد و علاءالدین حسن، که خود را از سلاسله بهمن(اردشیر) فرزند اسفندیار می‌خواند، این سلسله را تاسیس کرد و این مدرسه در دوره "بهمنی‌ها"، حکومتی ایرانی تباردرسال  876/ 2 -1471، در شهر بیدر ساخته شد.

انیسی افزود عمادالدین محمود گاوان یک بازرگان اهل گیلان بود که در روستای گاوان یا قاوان بدنیا آمد، وی در سال857/ 1453 به شهر «بیدر» آمد و پس از طی کردن سریع پله‌های ترقی وزیر حکومت بهمنی ها شد.

این نشست با پرسش و پاسخ حاضران پایان یافت.